A sınıfı yumurta: Gallus gallus var. domesticus türüne ait tavuklardan elde edilen ve doğrudan insan tüketimine veya gıda sanayisinin kullanımına sunulan ve aşağıda belirtilen kalite özelliklerini taşıyan kabuklu yumurtayı ifade eder.
A Sınıfı Yumurtanın Kalite Özellikleri
* Yumurta kabuğu temiz olmalıdır. Kabuk, hafif pütürlü olabilir. Kabuk, sağlam yapılı, çatlaksız, kırıksız ve şekli normal olmalıdır.
* Hava boşluğu; "ekstra taze" olarak satışa sunulan yumurtada 4 mm, diğerlerinde 6 mm’den yüksek olmamalı ve sabit olmalıdır.
*Yumurta akı; berrak, saydam ve jel kıvamında olmalı, yabancı madde içermemelidir.
*Yumurta sarısı; ışık muayenesinde merkezde yuvarlak gölge şeklinde görülmeli, yumurtanın döndürülerek hareket ettirilmesinde merkezden belirgin şekilde ayrılmamalı ve yabancı madde içermemelidir.
* Yumurta içeriğinde gözle görülebilir embriyo bulunmamalıdır.
* Yabancı koku içermemelidir.
A sınıfı yumurtada, yetiştirme metodu kodu, işletme ve kümes numarası kolayca görülebilir, okunaklı ve en az 2 mm yükseklikte olacak şekilde yumurta kabuğu üzerine damgalanmış olmalıdır. Yetiştirme metodu kodu, işletme ve kümes numarası yazılmamış olan A sınıfı yumurta toptan veya perakende olarak satışa arz edilemez.
A sınıfı yumurtanın etiketinde son tüketim tarihi “.....tarihine kadar tüketilmelidir.” veya “..........tarihinden önce tüketilmelidir.” ifadeleri kullanılarak yazılır.
A sınıfı yumurta, yumurtlama tarihinden itibaren 21 gün içinde tüketiciye ulaştırılır.
A sınıfı yumurtanın son tüketim tarihi, yumurtlama tarihinden itibaren 28 günden fazla olamaz.
Yetiştirme metodu kodu, işletme ve kümes numarası önüne,
Organik yetiştiricilik için 0,
Açık dolaşıma erişim(free range) yetiştiricilik için 1,
Kümeste kafessiz yetiştiricilik için 2,
Kafesli yetiştiricilik için 3 olacak şekilde sistem tarafından otomatik olarak verilir (Örnek: Organik yetiştiricilik için 0TR060000060000-01). A sınıfı yumurtanın üzerine yumurtlama tarihi de damgalanabilir.
B sınıfı yumurta: Gallus gallus var. domesticus türüne ait tavuklardan elde edilen, A sınıfı yumurtanın kalite özelliklerini karşılamayan, doğrudan insan tüketimine sunulmaya uygun olmayan ve işlenmek suretiyle yumurta ürünlerinin hazırlanmasına uygun kabuklu yumurtayı ifade eder. B sınıfı yumurta gıda sanayiinde kullanılır.
B sınıfı yumurtanın ambalajı üzerine son tüketim tarihi ile birlikte paketleme tarihi de yazılır.
B sınıfı yumurtanın ambalajı üzerinde, en az 2 cm yükseklikte büyük harflerle “GIDA SANAYİ İÇİNDİR” yazısı yer alır.
Yumurtanın üretim tarihi yumurtlama tarihiyle aynı olur. Yumurta, yumurtlamadan sonraki 10 gün içerisinde sınıflandırılmalı, işaretlenmeli ve paketlenmelidir.
Yumurta etiketinin üzerinde net olarak görülebilecek biçimde “Satın aldıktan sonra buzdolabında/soğukta muhafaza ediniz” ifadesi yer alır.
Yumurta son tüketiciye hazır ambalajlı olarak sunulur.
Yumurta, hazır ambalajlı hale getirilmeden önce nakliye ve depolama sırasında aşağıdaki bilgiler bulundurulur:
Üretildiği işletmenin (kümes) adı ve adresi
Yetiştirme metodu, işletme ve kümes numarası.
Yumurtaların sayısı ve/veya ağırlığı
Yumurtlama tarihi veya periyodu
Sevkiyat tarihi
Yumurtlama tarihinden sonraki 18. güne kadar yumurtanın soğutulması zorunlu değildir. Ancak 18. günden itibaren (+8) ile (+5) °C arasında muhafaza edilmelidir.
A sınıfı yumurtanın muhafaza edildiği alanlar yapay olarak +5 oC’ den daha düşük derecelerde soğutulmuş olmamalıdır. Ancak 24 saatten fazla olmamak üzere sevkiyat sırasında veya 72 saatten fazla olmamak üzere perakendecide +5 °C’nin altındaki bir sıcaklıkta tutulabilir.
Yumurta, hijyenik olmayan malzemeler (yaprak, saman vb.) içinde satışa sunulamaz
Yumurta A, B5, B2, B6, B12, D, E, K vitaminleri ile kalsiyum, çinko, fosfor, selenyum gibi mineralleri içerir. Bunların yanında protein ve sağlıklı yağ içeriği de önemlidir.
İçerdiği biyotin, B12 ve besleyici proteinlerden dolayı saç ve cilt dokusu güçlenir ve daha sağlıklı hale gelir. Yaşlanmayı geciktirici etkisi bulunmaktadır. Hamileler için önemi, içerdiği Folik asitten gelmektedir. Folik Asit ( B9 vitamini) sayesinde alyuvarlar ve fetüsün sinir tüpü oluşur ve çocuğun zeka geriliği riski azaltır. Tok tutucu özelliği nedeniyle düşük kalorili diyetlerde tüketilmesi, kilo vermeye yardımcı olur. Yumurtada bulunan fosfolipidler, toksinlerin karaciğerden atılmasına yardımcı olur.
Yumurtanın kolesterol bakımından yüksek bir gıda olmasına rağmen vücudun yeteri kadar kolesterol aldığı durumda, gıdalarla alınan iyi kolesterolün kandaki kolesterolü yükseltmediğini unutmamak gereklidir. Karaciğer her gün bir miktar kolesterol üretir. Beslenme ile kolesterol alımı artırıldığı zaman, karaciğer daha az kolesterol üretme ihtiyacı duyar. Tabi ki kişiden kişiye göre yumurtaya vücudun verdiği yanıt değişmektedir.
Yumurta, İnsanların % 70 gibi büyük bir çoğunluğunda kolesterolü yükseltmezken, kalan % 30’unda (hiper yanıt verenler olarak adlandırılır), toplam ve LDL kolesterolü hafifçe yükseltebilir.
Bununla birlikte, kolestrol ile ilgili genetik bazı bozukluklara sahip kişiler, yumurta tüketimini azaltmak veya bırakmak zorunda kalabilirler.
HDL “iyi” kolesterol olarak bilinir. Yüksek HDL düzeyine sahip kişilerin kalp hastalığı, inme ve diğer sağlık sorunlarını taşıma riski genelde daha düşüktür. Yumurta yemek HDL’yi artırmanın iyi bir yoludur.
Kolin, hücre zarlarını inşa etmek için kullanılan ve beynin diğer çeşitli işlevleri ile birlikte sinyal molekülleri oluşturmasında rol oynayan çok önemli bir moleküldür. Kanser riskini azaltıcı etkisi de vardır. Kolin eksikliğinin semptomları ciddidir, bu yüzden nadirdir. Yumurta çok iyi bir kolin kaynağıdır. Tek bir yumurta 100 mg’dan fazla kolin içerir
İnsan vücudu yaşlandıkça görme gücü de azalır. Yumurtada bulunan lutein ve zeaksantin adlı besinler gözleri etkileyen süreçlerin bazılarına karşı direnç göstermeye yardımcı olur. Bunlar göz retinasında biriken güçlü antioksidanlardır. Her gün düzenli yumurta tüketiminde kandaki değerlerinin oldukça arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca yüksek oranda A vitamini içermesi nedeniyle yumurta, körlüğün en yaygın nedenlerinden biri olan A vitamini eksikliği için de birebir kaynak olarak tüketilebilir.
Yumurtanın besin değerleri tavukların nasıl beslendiğine ve yetiştirildiğine bağlı olarak değişir. Otlakta yetişen veya omega-3 zenginleştirilmiş besinler tüketen tavuklardan elde edilen yumurta, omega-3 yağ asitleri bakımından çok daha yüksektir. Omega-3 yağ asitlerinin, kalp hastalığı için bir risk faktörü olan trigliserit seviyesini etkili bir şekilde düşürdüğü bilinmektedir.
İnsan vücudunun ana yapı taşı olan proteinler açısından yumurtanın ne kadar zengin bir besin olduğu bilinmektedir. Bir adet büyük yumurta 6 gram protein içerir. Yeterli protein alımı, kilo vermeye, kas kütlesini artırmaya, kan basıncını düşürmeye ve kemik sağlığını optimize etmeye yardımcı olur. Yumurta ayrıca tüm gerekli amino asitleri doğru oranlarda içerdiği için vücuttaki proteinin tamamının kullanılmasına yardım eder.
Ayrıca protein, en doyurucu makro besindir. Doygunluk indeksi denilen bir ölçekte yüksek puana sahip olması nedeniyle tüketimi kalori alımını azaltır. Tok tuttuğu için sonra ki süreçte daha az kalori tüketilerek kilo kaybı görülmeye başlanır.
Yumurtanın taze olup olmadığı anlamak için aşağıda ki basit fiziksel testler yapılabilir. Yumurta, soğuk su dolu bir kâse yada bardağa konulduğunda su yüzeyinde kalıyorsa yumurta bayat demektir. Taze yumurtanın dibe batması gerekir. Yumurtaların içinde ince hava boşluğu bulunur ve zaman geçtikçe gözenekli kabuğundan yumurtanın içine daha çok hava girer. Bu hava içerdeki hava boşluğunu genişletir ve yumurtanın su yüzeyinde kalmasını sağlar.
Yumurta sallandığı zaman içinden cıvık sıvı sesine benzer bir ses geliyorsa yumurta bayat demektir. Taze yumurtadan ses gelmez. Yumurta bekledikçe nem ve karbondioksit kabuktan içeri girer. Yumurtanın sarısı ile beyazı kuruyup küçülmeye başlar ve yumurtadaki hava boşluğu büyür. Hava boşluğu ne kadar büyükse yumurta kabuğun içinde o kadar kolay hareket eder ve sallandığı zaman cıvık sıvı sesi çıkar.
Yumurta bir tabağa kırıldığında sarısı ve beyazı birbirinden ayrılıyorsa ve sarısı bütün olarak kalmıyorsa yumurta bayat demektir. Taze yumurtada sarı ve beyazı bütün halinde kalır ve sarısı dağılmaz. Zaman geçtikçe yumurtanın bütünlüğü azalır, yumurtanın sarısı ve beyazı taze bir yumurtanınki kadar birleşik kalmaz
** Yumurtayı kırıldığında ve kötü bir koku alınıyorsa yumurta bozuk demektir. Bozulan yumurta kırıldığında kükürtsü çok keskin bir koku çıkar.
** Yumurta tabağın içine kırıldığında, beyazının rengi pembe, yeşil veya gökkuşağı renklerine benzer bir renkte ise yumurtada Pseudomonas bakterisi vardır ve tüketilmemelidir. Yumurtanın içinde siyah ya da yeşil noktalar varsa yumurtaya mantar bulaşmıştır ve yine yumurta kesinlikle tüketilmemelidir.
** Buzdolabına konulduktan sonra çıkarılıp oda sıcaklığında iki saatten daha fazla bekletilen yumurtalar yüksek risk taşır, tüketilmemelidir. Yumurta dolapta soğuduktan sonra aynı sıcaklıkta muhafazası önemlidir. Sıcak ortamda kalan soğuk yumurta terlemeye başlar bu yumurtanın dışında bakteri üremesine sebep olabilir. Yumurta kabuğu gözenekli olduğundan bazen kabuktaki bakterilerin içeri girerek yumurtaya bulaşması mümkündür.
Bu sitede çerezler kullanır. Siteyi kullanmaya devam ederseniz, çerez kullanımını kabul etmiş olursunuz. Daha fazla bilgi için tıklayınız.